سعدی معجزه ادبیات ایران زمین و تاثیرش

 در ادبیات فارسی

     گل ارمغان حجت‌الاسلام علیرضا کشاورز بارگاهی امام جمعه سعدآباد بمناسبت بزرگداشت سعدی

بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و صل الله علی محمّد و آله الطاهرین

 قال رسول خدا صلّی ‌‌الله‌ علیه‌ وآله العُلَماءُ مَصابیحُ الارضِ وخُلَفاءُ الانبیاءِ ووَرَثَتی ووَرَثَهُ الانبِیاءِ

 دانشمندان، چراغهای زمین، جانشینان پیامبران، وارثان من و وارثان پیامبرانند. نهج الفصاحه، ح ۲۰۱۴

بی‌تردید سعدی یکی  دانشمندان  بزرگ  جهان بشریت و خورشید تابان  اندیشه و از وارثان انبیاء درکره خاکی است  که بشریت و فارس زبانان  و مسلمانان وام دار اویند

 سعدی از پایه‌های بنای استوار زبان و ادب فارسی است و شعر و نثر او شکوه‌مندانه در فرهنگ امروز می‌درخشد.

حکایت

یاد دارم که در ایام طفلی متعبد بودمی و شب خیز و مولع زهد و پرهیز. شبی در خدمت پدر - علیه الرحمه- نشسته بودم و همه شب دیده بر هم نبسته و مُصحف عزیز در کنار گرفته و طایفه ای گرد ما خفته. پدر را گفتم:

 یکی از اینان سر بر نمی دارد که دوگانه ای بگزارد. چنان خواب غفلت برده اند که گویی نخفته اند که مرده اند. گفت : جان پدر! تو نیز اگر بخفتی به که در پوستین خلق افتی.

نیند مـدعی جــــز خویشتن را     که دارد پـــــرده پنــــــدار در پیش  

گرت چشم خــدا بینی ببخشند    ‌‌‌‌   نبینی هیچ کس عاجز تر از خویش

 سعدی به فرهنگ‌های زمان خود اعم از فرهنگ ایرانی و اسلامی تسلط داشته و کلیات او نمادی پرشگون از فرهنگ اسلامی و ایرانی است.

 قرآن کریم و احادیث نبوی، سرگذشت عارفان و علما و فیلسوفان جهان اسلام و سرزمین‌های عربی و فرهنگ مردم شیراز در آن روزگار، تنها بخشی از مآخذ و منابع سعدی در آفرینش آثار ماندگارش بوده است.

 شاید یکی از دلایل جاودانگی نام بلندآوازه‌سعدی و آثار بی‌نظیر او، همین ویژگی جامع‌الاطراف و چند بعدی بودن اوست.

  سعدی تجربه جامعه‌ی انسانی خود را در کلیاتش به تصویر کشیده و ما را از این معارف برخوردار ساخته‎؛ معارفی که پس از گذر قرن‌ها برای تمامی نسل‌های بشری تازگی دارد و دغدغه جامعه انسانی آن‌هاست.

 او با در اختیار داشتن فرهنگ اسلامی و توامان ساختن آن با روح و بینش ایرانی، فارغ از هر نوع نگاه و اندیشه سطحی، بنای رفیعی را برافراخته که بر فراز آن انسان‌ها از هر رنگ و‌نژاد و با هر نوع باور و آیینی می‌توانند به رستگاری حقیقی دست یابند.

 اگر سعدی نبود زبان فارسی آسیب بزرگی می دید ،این سخن پژوهشگران حیطه زبان وادب پارسیست

 سعدی معجزه ایست که در ادبیات ایران اتفاق افتاد.

یکی از ارکان ادبیات ایران بحق ایشانند،شخصیتی متواضع،بااخلاق،دینداروتیزبین که با این صفات ودیگر اخلاقیات نیک خویش توانست با آثارش تحولی شگرف وعظیم در نظم و نثر قرن هفتم ایجاد کند.

فرزانگی بهترین ووالاترین ویژگی یک نویسنده است که سعدی  این ویژگی را به تمامی دارا بود وآثارش آیینه تمام نمای صفات نیک اوست .

گلستان پنجره ای رو به زندگی ودنیایی از تجربه عملی وی وبوستانش درعین استحکام و زیبایی گل افشانی دانش وادب است .

باید گفت سعدی نقش آفرینی زبردست در حیطه ادبیات ایران زمین بوده و هنوز نیز  از برکات انفاس وقلم بی مثالش اذهان می شکفد ودل قوت می گیرد

همه عمر برندارم سر از این خمار مستی

که هنوزمن نبودم که تو در دلم نشستی

تو نه مثل آفتابی که حضور و غیبت افتد

دگران روند و آیند و تو همچنان که هستی

چه حکایت از فراقت که نداشتم ولیکن

تو چو روی باز کردی در ماجرا ببستی

نظری به دوستان کن که هزار بار از آن به

که تحیتی نویسی و هدیتی فرستی

دل دردمند ما را که اسیر توست یارا

به وصال مرهمی نه چو به انتظار خستی

نه عجب که قلب دشمن شکنی به روز هیجا

تو که قلب دوستان را به مفارقت شکستی

برو ای فقیه دانا به خدای بخش ما را

تو و زهد و پارسایی من و عاشقی و مستی

دل هوشمند باید که به دلبری سپاری

که چو قبله‌ایت باشد به از آن که خود پرستی

چو زمام بخت و دولت نه به دست جهد باشد

چه کنند اگر زبونی نکنند و زیردستی

گله از فراق یاران و جفای روزگاران

نه طریق توست سعدی کم خویش گیر و رستی